Meer oor Jan van der Wal (18/07/1862 - 15/06/1935)
Jan van der Wal met sy kenmerkende blou oë (1924)
Hierdie bladsy handel oor Jan se lewe in Suid-Afrika. Na sy lewe as matroos en sy vrylating as krygsgevange op Bermuda, keer hy terug na Suid-Afrika in 1902/03. Aanvanklik wou die heersende regering onder die heerskappy van Engeland hom nie weer in die Republiek van Transvaal of die Oranje Rivier Kolonie toelaat vanweë sy burgerskap en gevangenskap as krygsgevangene. Hy arriveer per skip vanaf Bermuda in Kaapstad. Hier moes hy in Tafelbaai in afwagting bly totdat hy weer toegelaat is. Moontlik 'n versoek van sy broer Willem Ruurd se kant aan Generaal Jannie Smuts moes hy 'n brief aan die Engelse skryf om Jan weer toe te laat. Die redes wat aangevoer was is onbekend.
Gedurende die oorlog word Jacoba (Jan se voornemende vrou Koba) in een van die talle Engelse konsentrasie kampe aangehou, onder andere op Baberton saam met Willem se vrou Sarie en haar kinders. Nie lank na die oorlog, vestig Jan hom weer in die Ohrigstad omgewing en trou hy later met die jong Koba Lothering, oorspronklik van Krugerspost, uit die distrik Lydenburg. Hulle vestig hulle later op die plaas Höningnestkrans wat vandag nog in familie besit is. Hier probeer Jan hoofsaaklik met mielies, koring en boontjies boer, maar omdat hy die Suid-Afrikaanse toestande nie goed ken nie, was die boerdery nie juis suksesvol nie. Later begin hy 'n transport besigheid met 'n wa en osse op iemand se aanbeveling, maar weereens het hy probleme ondervind met die osse wat vrek weens die hitte en omgewings toestande, anderste as waaraan hulle gewoond was. Soos reeds genoem is, is die einste wa en osse later opgeëis vir slegte skuld. Die dag moes Jan se vrou Koba hul oudste seun met alle geweld keer, want Ruurd wou uit woede Hans Breytenbach met 'n haelgeweer skiet omdat hy die wa en osse kom opeis het.
Een van die staaltjies wat vertel word, is dat Jan en Willem, Kruger ponde in hulle besit gehad het wat hulle in 'n winkeltjie van Sake se muur versteek het. Op Sake se sterfbed het hy glo die storie aan mense om hom oorvertel. Die volgende dag is 'n paar stene wat verwyder was en 'n leë trommel gevind, maar geen Kruger ponde nie.
Na Jan se afsterwe weens long komplikasies, word hy op sy plaas Höningnestkrans begrawe. Later van tyd trou oorlede Jan se vrou, Koba met Cornelius Andries Oosthuizen. Hy kom woon in by Koba en haar kinders op Höningnestkrans, maar die huwelik hou nie lank nie, en skei in 1947. Koba was 'n uitnemende boervrou wat die pot aan die kook moes hou. Daar was ook uitstaande skuld wat Koba moes aangaan om die plaas te behou, maar elke sent is later van tyd terug betaal.
Koba sterf op 4 Desember 1970 in die Lydenburgse hospitaal, en is langs Jan op Höningnestkrans begrawe.
Kinders wat uit Jan en Koba se huwelik gebore is (eerste generasie in Suid-Afrika):
Huwelik van:
Jan van der Wal (18/07/1862 - 15/06/1935) en Koba Lothering (12/09/1892 - 04/12/1970) - gedoop: Jacobus Marthinus Lothering Kliek op persoon name vir meer inligting en foto’s!!!
|
Geboorte Naam |
Noem Naam | Datum van geboorte | Datum van afsterwe |
Ouderdom (jare) |
Plek van graf |
| 1. Aletta Katerina | Letta | 21/08/1911 | ? | Springs | |
| 2. Ruurd Willem | Ruurd | 31/05/1914 | 26/01/1986 | 72 | Plaas Nooitgedacht, Ohrigstad. |
| 3. Hendrika Petronella | Rika / Mies | 03/09/1916 | 20/10/1995 | 79 | Begrawe op Witbank. (langs N4) |
| 4. Magdalena Christina | Lena | 20/09/1920 | 17/07/1994 | 74 | Begrawe op Witbank. (langs N4) |
| 5. Jan Hendrik Friso | Jan / Lofy | 14/05/1926 | 29/12/2006 | 80 | Begrawe Middelburg-Suid begraafplaas |
| * 6. Sake | Sake / Rooi Sake | 06/02/1931 | ********* | > 79 | *** |
Kliek hier vir familie begraafplase en inligting (Sien kaart & foto's)
Jan van der Wal en sy gesin, v.l.n.r. (staande) Rika, Letta, persoon is onbekend, Ruurd, Lena (voor Ruurd)
voor (sittend) : Jan en sy vrou Koba
Die foto is ongeveer in die jaar 1924 geneem, Jan en Sake was nog nie gebore nie.